Khu danh thắng Tràng An nằm tại cực nam của Đồng bằng Châu thổ sông Hồng của tỉnh Ninh Bình, cách Hà Nội khoảng 90 km về hướng đông nam. Khu di sản có tổng diện tích 6.226 ha, vùng đệm có diện tích 6.026 ha, chiếm gần như hoàn toàn khối đá vôi Tràng An có tuổi địa chất trên 250 triệu năm. Tràng An có sự hòa lẫn giữa thiên nhiên và văn hóa, với ba khu như núi chùa Bái Ðính, khu di tích lịch sử văn hóa tâm linh Cố đô Hoa Lư, khu Danh lam thắng cảnh Tràng An – Tam Cốc – Bích Ðộng và rừng nguyên sinh đặc dụng Hoa Lư. Trong bài viết hôm nay chúng tôi sẽ giới thiệu giới thiệu về Tràng An – Di sản thế giới được UNESCO công nhận.
Giới thiệu về Tràng An – Khu danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Ninh Bình
Khu danh thắng Tràng An là một vùng thiên nhiên kỳ bí, không chịu tác động nhiều bởi các hoạt động của con người. Rừng rậm nơi đây còn hoang sơ, hồ nước, sông suối trong xanh, có không khí trong lành, những làng quê yên tĩnh, chỉ có âm thanh cùng với sắc màu của thiên nhiên. Tràng An là một trong các địa danh đẹp và ngoạn mục vì sở hữu vẻ đẹp siêu nhiên bậc nhất trên thế giới với muôn hình vạn trạng. Cảnh quan của khu di sản bao gồm một loạt những tháp các-xtơ dạng nón, có vách dốc đứng, cao đến 200 m so với nền đất xung quanh. Các rặng núi hẹp nối liền hai đỉnh, được ví như các thanh kiếm khổng lồ, bao quanh những thung, trũng, hố sụt tròn và dài. Cảnh quan Tràng An chứa đựng một dãy hoàn chỉnh của các dạng địa hình đá vôi điển hình như tháp, lũng (hố các-xtơ), thung lũng (hố sụt), những cấu trúc sụt, lớp trầm tích, hang ngầm, sông ngầm, hang động và trầm tích của hang động.
Hòa quyện cùng cấu trúc và vẻ đẹp của cảnh quan các-xtơ là một thảm rừng nhiệt đới nguyên sinh bao trùm khắp cảnh quan, quanh năm với sương sớm, mây chiều và khí núi. Thảm thực vật nguyên sinh phát triển mạnh rậm rạp trên nền đá vôi thậm chí còn bám vào các vách đá và đỉnh núi gắn liền với hình ảnh những con dê gặm cỏ trên các vách thung lũng và trâu nước đang đầm mình trong những bãi phù sa cùng đàn cò trắng.
Môi trường thiên nhiên đẹp ngỡ ngàng của khu di sản được pha trộn cùng bức tranh của cuộc sống vùng nông thôn truyền thống, với vườn tược và ruộng lúa đan xen những ngôi làng nhỏ cùng nối với nhau bởi những con đường mòn, và mạng lưới sông, suối. Tất cả tạo nên một tác phẩm với nhiều màu sắc, đa dạng, biến hóa, toát lên nhờ hình ảnh người nông dân và ngư dân đang làm việc càng làm bức tranh thêm sinh động, hoàn mỹ. Những ngôi chùa, đền, phủ tựa mình cạnh bên vách đá có mái ngói cổ kính tạo thành một yếu tố văn hóa, kín đáo, đưa mọi người đến sự vĩnh hằng trong tín ngưỡng tâm linh, chứa đựng các giá trị bản địa đồng điệu cùng cảnh quan. Chính vì các núi cổ kính, hang động bí ẩn cùng nhiều địa điểm linh thiêng của khu di sản thế giới Tràng An đã thu hút sự khám phá của con người qua nhiều thế hệ. Ðây là nơi văn hóa giao thoa cùng với sự kỳ diệu, bí ẩn của thiên nhiên.
Tràng An được xem là một hình mẫu nổi bật về sự tương tác của con người với môi trường theo thời gian tại khu vực Ðông – Nam Á. Trải qua khoảng 30.000 năm phát triển nơi đây có giá trị lịch sử và văn hóa vô giá, là một trong số ít những địa điểm có giá trị trong khu vực Ðông – Nam Á vẫn giữ được các đặc điểm ban đầu mà không chịu tác động lớn của con người và các nhân tố khác. Trong những cuộc nghiên cứu về khảo cổ học và phục dựng lại môi trường cổ đã hé lộ cho chúng ta thấy chuỗi phát triển văn hóa và hoạt động của người Việt cổ có mối quan hệ chặt chẽ cùng với tiến hóa địa chất. Từ hàng loạt các di tích, di vật được tìm thấy đã khẳng định vùng đất này luôn được sử dụng làm nơi định cư của loài người. Người Việt xưa đã xây dựng kinh đô, đắp thành, khép kín tại thung lũng Hoa Lư để phục hưng văn hóa tự chủ, độc lập, sáng lập ra ba triều đại đầu tiên của chế độ phong kiến độc lập. Sự phát triển của bản sắc văn hóa được lưu truyền qua các thế hệ, hiện hữu trong nét đẹp của những truyền thống tín ngưỡng, đi sâu vào tiềm thức, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh, di sản niềm tin. Ngày nay được thể hiện một cách sinh động qua hàng loạt những lễ hội trong quần thể danh thắng Tràng An như lễ hội Cố đô Hoa Lư (10-3 Âm lịch), Lễ hội chùa Bái Ðính (6-1 Âm lịch) hay lễ hội Thánh Quý Minh Ðại Vương (18-3 Âm lịch)…
Du khách khi du lịch đến Tràng An sẽ được trải nghiệm cảm giác ngược dòng thời gian trở về nét vàng son của lịch sử, hòa mình trong nét văn hóa tâm linh truyền thống, hay lênh đênh trên những con thuyền nhỏ được người dân địa phương chèo lái, thả hồn vào giang sơn cẩm tú, ngắm nhìn khám phá những hang kỳ đá lạ, tận hưởng một bầu không khí thuần khiết, trải nghiệm từng cung bậc cảm xúc và khám phá nguồn cội xa xăm của sự sống nhân loại. Tràng An là nơi của cảm hứng vĩ đại, nơi thiên nhiên và văn hóa hòa chung làm một, nơi bí ẩn và lộng lẫy của tự nhiên, tạo nên mạch nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa lịch sử và cảnh quan, giữa thiên nhiên với con người. Nơi đây đã trở thành biểu tượng của văn hóa Việt Nam, được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 2014.